Er zijn een aantal ideeën en gevoelens die plausibel klinken maar die, als je er maar even over nadenkt, blijken te grenzen aan waanzin. Laten we er een paar bekijken.
Een aantal Amerikaanse bedrijven zijn ervan beschuldigd arbeiders in de Derde Wereld uit te buiten met slechte arbeidsomstandigheden en lage lonen. Stel dat een Amerikaans bedrijf een fabrieksarbeider in Cambodja 3 dollar per dag betaalt. Denk je dat die arbeider een beter betalend alternatief had maar zo stom was om een lagerbetaalde baan te nemen? Ik durf te wedden dat de baan van 3 dollar per dag veel beter was dan het beste alternatief.
Als je een werknemer een hoger loon biedt dan wat hij ergens anders zou kunnen verdienen, wordt hij daar dan slechter of beter van? Als je antwoord “beter” was, is de term “uitbuiting” dan een goede beschrijving van iets waardoor anderen beter af zijn? Als politieke druk vanuit Amerika een Amerikaans bedrijf dwingt te stoppen in Cambodja, zou die werknemer dan slechter of beter af zijn?
Het is gemakkelijk om te zeggen dat de VS handelt met Japan, maar is dat echt zo? Zijn het het Congres en president Bush die handelen met de Kokai, het parlement van Japan, en premier Shinzo Abe? Of zijn het private partijen in de VS en Japan, individuen en bedrijven, die met elkaar handelen?
Laten we er dieper op ingaan. Wat komt dichterbij de waarheid? Deed ik, toen ik mijn Lexus kocht, zaken met het Congres, de Kokai, George Bush en Shinzo Abe, of deed ik zaken met Toyota en hun verkopers? Als we er foutief van uitgaan dat internationale handel plaats vindt tussen de regering van de VS en Japan dan hebben alle Amerikanen er, als stemmers, iets over te zeggen. Maar waarop is het recht gebaseerd dat iedereen er iets over te zeggen moet hebben als een Amerikaan een vreedzame, vrijwillige transactie aangaat met iemand anders, of het nu een Japanner, Koreaan, Brit of een andere Amerikaan is?
Hoe vaak hebben we wel niet gehoord “Als er ook maar één leven mee gered wordt is het het waard”? “Er” kunnen dan wetten zijn over fietshelmen, kindveilige medicijnflessen, of veiligheidsmaatregelen met betrekking tot formaldehyde en asbest. Een goede econoom krimpt ineen als hij zo’n opmerking hoort omdat er dan alleen naar de winst van iets gekeken wordt, terwijl de kosten genegeerd worden. Als we alleen naar de winst kijken dan is vrijwel alles het waard om uitgevoerd te worden omdat er meestal wel een voordeel aan zit. Laten het eens bekijken.
Volgens de National Highway Traffic Safety Administration vielen er 43.443 doden op Amerikaanse snelwegen in 2005. Als het Congres een wet zou maken dat er overal een snelheidslimiet van 15 km/uur zou zijn zouden er duizenden levens per jaar bespaard worden. Jij zegt dan: “Williams, dat zou belachelijk en onpraktisch zijn!”. Mijn antwoord is dan: “Maar kijk naar al die levens die gered zouden worden!” Wat je werkelijk bedoelt met “belachelijk en onpraktisch” is dat het voorkomen van duizenden dodelijke ongevallen op de snelwegen niet de kosten en het ongemak van het voortkruipen met 15/km per uur waard zijn,. Natuurlijk is het sociaal acceptabeler om te zeggen dat een 15km/uur-wet belachelijk en onpraktisch is dan te zeggen dat de geredde levens er niet tegen opwegen.
Hoe zit het met academici en onderzoekers die bittere armoede in de Derde Wereld zien en het verklaren met een “vicieuze cirkel van armoede”? Deze visie op armoede ziet mensen als te arm om gered te worden. Dat betekent dat ze geen kapitaal kunnen vergaren om mee te investeren. Omdat ze niet kunnen investeren kunnen ze zich niet ontwikkelen, en daarom blijven ze arm. Met andere woorden, arme mensen zijn arm omdat ze arm zijn.
Volgens deze vicieuze-cirkeltheorie is buitenlandse hulp de enige ontsnappingsmogelijkheid. De enige manier waarop er geloof gehecht zou kunnen worden aan deze theorie over armoede in de Derde Wereld is als elk land arm zou zijn. Er is geen land dat niet ooit arm is geweest, inclusief Amerika. Als armoede zichzelf zo versterkt, hoe zijn de rijke landen van nu er dan aan ontsnapt?
Walter Williams