Vakantiegroet uit Zwitserland: De Raiffeisen Generalversammlung

Ook wel eens zin gehad om het management van een grote bank weg te sturen? Gewoon omdat ze er een rotzooi van hadden gemaakt. Zoals volslagen onverantwoorde kredietverlening met haast gratis geld van de Europese Centrale Bank.

In Zwitserland, het land van de directe democratie, kan dat gewoon. In ieder geval bij de Raiffeisen banken die overal in het land te vinden zijn. Met elkaar vormen ze de derde bank van het land. Je moet dan wel “Mitglied” zijn en over een stembiljet beschikken.

Alle Raiffeisen banken zijn coöperatieve banken. Aan de ene kant zijn het spaarbanken, waar spaarders hun geld naartoe kunnen brengen. Aan de andere kant verstrekken ze kredieten, vooral aan particulieren (hypotheken) en aan het midden en klein bedrijf. Ze zijn sterk regionaal georiënteerd en kennen de lokale economie en hun klanten goed. Ofwel, ze weten aan wie ze krediet verstrekken en of de kredietnemer eigenlijk wel krediet waardig is. Daardoor gaat het zelden mis en is de krediet uitval zeer gering. Zo was de kredietuitval bij “onze” Raiffeisen bank in 2015 slechts 0,045%.

Maar het meest bijzondere is natuurlijk de bestuurlijke structuur. Het is een genootschap. In Zwitserland kan je alleen lid worden als je ook als inwoner bent van het betreffende bank gebied. Ieder lid kan certificaten van de bank kopen, die renderen 6%. Maar ieder lid stond tot 2015 ook borg voor CHF 8.000 per persoon, als het eventueel scheef zou lopen met de bank en er extra kapitaal nodig zou zijn.

Dat maakt dat de leden ook sterk bij het wel en wee van hun bank betrokken zijn. En daarom komen ze jaarlijks bijeen, zeg maar op een algemene vergadering van aandeelhouders, de Raiffeisen Generalversammlung. Dit jaar waren er weer ruim 600 leden op de vergadering aanwezig van de 5453 die “onze bank” telt. Hoe dat er uit ziet zie je hieronder.

Geheel volgens traditie wordt de vergadering op muzikale wijze gestart. Dit keer verzorgd door een groep alpenhoorn blazers. Wil je weten hoe dat klinkt, klik dan hier.

Maar dan wordt het toch serieus. De leden hebben uit hun midden een raad van toezicht gekozen. En de voorzitter van deze raad opent de vergadering. Omdat straks bij handopsteking over een aantal onderwerpen gestemd gaat worden, worden nu als eerste de stemmentellers benoemd. Soms is de uitslag van een stemming niet duidelijk. Dan moet ieder zijn hand ophouden tot één van de stemmentellers, die alle tafels langs lopen om stemmen te tellen, de stem heeft geteld.

Nadat de stemmentellers zijn benoemd, worden de overige punten van de agenda afgewerkt. Centraal staan natuurlijk de financiële resultaten. En die worden zichtbaar in de bovenstaande balans. Daar wordt ook direct duidelijk dat het om serieus geld gaat, een balans totaal van haast een half miljard Frank.

De bank draaide ook in 2015 een goed jaar en vaart een stabiele koers in een zeer turbulente omgeving. De netto winst van ruim 1 miljoen Frank, is ongeveer 4% van het eigen kapitaal. Maar veel belangrijker, Dat eigen kapitaal bedraagt 5,3% van de totale krediet portefeuille. Dat is een buffer waar veel banken jaloers op zullen zijn.

Als er gestemd gaat worden over het bankbestuur, kan de voorzitter van de bankleiding, hier links van de voorzitter, deze stemming dan ook met vertrouwen tegemoet zien. Het gebeurt natuurlijk ook niet vaak, dat het bestuur van een bank wordt weg gestemd, maar het kan wèl.

Als alle banken zo degelijk waren opgesteld, zou het woord krediet crisis haast onbekend zijn in ons spraakgebruik. En die degelijke opstelling is een direct gevolg van de invloed die de leden op het bankbeleid en het bankbestuur kunnen uitoefenen.

Een eigen kapitaal quote van 5,3% tegen een krediet uitval van 0,045%, dat moet zowel iedere bankier als iedere spaarder als muziek in de oren klinken. En wie meer muziek in de oren wil laten klinken en nog geen genoeg heeft van alpenhoorns kan hier (508 alpenhoorns in augustus 2013) terecht.

Maar hier is veel meer aan de hand. De Zwitsers hebben door hun directe democratie, door hun traditie van vrijwilligerswerk, door hun nauwe betrokkenheid bij de lokale politiek en ook door dit soort banken, altijd een basisbegrip voor economie behouden. Dat basisbegrip zijn veel mensen echter kwijt geraakt. Gewoon omdat ze het niet nodig lijken te hebben zijn ze het “economisch denken” verleerd. Maar dat blijft niet zonder gevolgen. De politiek gaat met de economie aan de haal, veelal zonder dat mensen het in de gaten hebben. Vaak ook in een richting die veel kiezers helemaal niet willen.

Voor iedereen die dat basisbegrip wil opbouwen of opfrissen heb ik een boek geschreven over de belangrijkste economische principes en over de politieke keuzes die daarbij kunnen worden gemaakt. Het gaat eigenlijk over de vraag hoe welvaart ontstaat en vergaat. Wil je meer over dat boek weten? Klik dan hier.