We hebben niet de illusie dat u behoefte heeft aan nog een diepzinnige jaarbeschouwing over alweer een bewogen afgelopen jaar. We zullen het daarom vooral hebben over het Mises Instituut Nederland in 2023 en de vooruitzichten voor 2024 en volgende jaren.

Want, velen mogen het dan hebben over een historische ‘ruk naar rechts’ van het land op 22 november jl., en al is het klassiek-liberale en libertarische geluid langzamerhand eindelijk op meerdere plekken duidelijker en herkenbaarder te horen, we denken dat er in het land voor de afzienbare tijd nog altijd grote, of mogelijk zelfs grotere behoefte bestaat aan een authentiek liberaal geluid, klassiek liberaal op zijn minst en libertarisch of anarcho-kapitalistisch op zijn vergaands.

‘Ruk naar rechts?’

Het valt in de eerste plaats nog maar te bezien of de verondersteld ‘rechtse’ overwinning een ‘rechts’ kabinet zal opleveren. Mogelijk zal er enige verandering zijn te bespeuren in de dossiers klimaatpolitiek, stikstofbeleid, immigratie en woke cultuurbeleid. Maar hebben de discussies aan de Kerstdis, of evengoed de pijnlijke stiltes na enkele van het standaard narratief afwijkende woorden, niet duidelijk gemaakt dat het probleem dieper gaat dan (parlementaire) politiek kan oplossen?

Een meer ‘echt’ liberaal geluid is vooralsnog alleen maar te horen dankzij de verrijking van het medialandschap sinds de Coronacrisis, of in verband met de verkiezing van de Argentijnse libertariër Javier Milei, die in de gevestigde media gemakshalve als ‘Trumpiaan’ wordt weggezet. Vallen de tegenstellingen van deze tijd nog wel te begrijpen met het aloude links- rechts schema? Waar heeft ruim een kwart van het electoraat werkelijk op gestemd? Op xenofobie, zoals sommigen aan de ‘linkerzijde’ ons willen doen geloven? Of op het behoud van de illusie dat de verzorgingsstaat is te redden en zelfs het land kan redden? Een opgeknapte verzorgingsstaat in de eerste plaats voor Nederlanders is de wens van de grootste partij. Een soort van ‘nationaal socialisme’ zeg maar en dit is een puur feitelijke kwalificatie zonder poging tot (verdere) stigmatisering. Er zijn veel plannen, maar geen teken dat iemand iets van betekenis wil of kan doen om de dwingende logica van de almaar uitdijende interventiestaat te breken. Een staat die met steeds verdergaande en meer indringende interventies, meer dwingende staatsmacht het recht van mensen om hun leven naar eigen inzicht in te richten steeds verder inperkt.

Om maar een voorbeeld te noemen, onder de vertrekkende minister van financiën Kaag groeide de staatsschuld naar (alweer) een historische top. Tijdens haar tweejarig bewind, waarvan een half jaar demissionair, liep de schuld met ruim 50 miljard euro, zo’n 10%, verder op, een slordige € 3.000 per ingezetene, van boreling tot eeuweling, en ruim € 6.000 per belastingbetaler. Een modaal gezin zou er een bescheiden nieuwe gezinsauto voor kunnen aanschaffen, zij het zeker geen elektrische. En dat van een overheid waarin het vertrouwen van de burger volgens diverse onderzoeken, waaronder van het Sociaal Cultureel Planbureau, zich al enige tijd op een historisch dieptepunt bevindt.

We willen niet de indruk wekken de zwaarwegende last van het land en de wereld op onze schouders te nemen en er onder gebukt te gaan. Want, “learning begets learning”, om met Leonard Read, auteur van het veelzeggende boekje ‘I, Pencil’ te spreken, oftewel, alleen leren brengt leren voort. Het gaat er niet om onze ideeën in de hoofden van anderen te proppen. In plaats daarvan is het zaak om zelf begrip te verwerven waarin anderen willen delen. Oftewel, volg Reads motto “try to gain an understanding that they (de anderen) will desire to share.” Dat maakt het uitdragen van het gedachtengoed van de Oostenrijkse School in onze beleving een voortdurend intellectueel avontuur. Zoals de econoom Per Bylund in zijn nieuwe boek stelt, is gedegen economisch redeneren een buitengewoon krachtig hulpmiddel om economie en samenleving te begrijpen. Het biedt inzicht in wat zich onder het oppervlak afspeelt en verklaart waarom dingen zijn zoals ze zijn. Economische geletterdheid is essentieel om de wereld te begrijpen.

Planning voor 2024

In 2023 zijn we gestart met de uitgave van onze eigen publicaties, te beginnen met een vertaling, met inleiding, van het baanbrekende artikel van Mises over economische calculatie in de socialistische gemeenschap, een artikel dat aan de basis ligt en de kern weergeeft van Mises’ denken over economisch handelen en de economie. Daarnaast hebben we een heruitgave verzorgd van het populaire ‘Wat heeft de Overheid met ons Geld gedaan’ van Murray Rothbard dat eerder werd vertaald en uitgegeven onder beheer van het Rothbard Instituut.

In 2024 en volgende jaren zullen meer vertalingen van belangrijke en toegankelijke boeken volgen over economisch denken in de trant van de Oostenrijkse School. Als eerste rolt van de pers Rothbards brisante pamflet ‘Anatomie van de Staat’ dat in minder dan 50 pagina’s de illusie van een ‘zorgzame Staat’ fileert en in mootjes hakt. Nog in het eerste kwartaal van het jaar verschijnt het al genoemde inleidende boek van Per Bylund ‘Hoe te denken over economie’. Later in het jaar wordt de vertaling van Saifedean Ammous’ breed opgezette leerboek voor hoger onderwijs ‘Principles of Economics’ afgerond, een project in samenwerking met Konsensus Netork. Verder is een vertaling van Rothbards ‘For a New Liberty: The Libertarian Manifesto’ in voorbereiding en ligt er de ambitie om ook Mises’ ‘Liberalismus’ in het Nederlands uit te geven, mogelijk al in 2024, anders vast wel in 2025. Zo werken we aan een Nederlandstalig corpus van teksten die een overzicht bieden van belangrijke hoofdstukken van het klassiek-liberaal, libertarisch en Oostenrijks gedachtengoed.

Tot slot slaan we in 2024 een nieuwe weg in met de start van een vertaling van een leerboek geld en economie voor leerlingen van het voortgezet onderwijs. Het is een nieuwe weg, of moet een nieuwe weg worden, omdat we met die uitgave voor het eerst een zeer specifieke doelgroep aanspreken en wel in dit geval schoolgaande jongeren. De ambitie is om op termijn voldoende materiaal aan te bieden waarmee geïnteresseerde leerlingen kennis kunnen maken met deugdelijk economisch denken. Ook willen we docenten in het voortgezet onderwijs het materiaal bieden waarmee ze aandacht kunnen vragen voor gedegen economisch denken en redeneren.

Omdat papier vaak geduldiger is dan de lezer, gaan we natuurlijk ook door met onze inleidende zomercursussen. In de loop van de jaren zijn die uitgegroeid tot een goed bezocht evenement waarin de deelnemer in twee dagen tijd een gedegen introductie krijgt tot het ‘Oostenrijkse’ denken over economie, welvaart, productie, geld en politiek. In 2024 organiseren we een eerste cursus over politieke filosofie en rechtsfilosofie vanuit een ‘Oostenrijks’ perspectief. De details vindt u HIER. Cursussen en zeker de tweedaagse zomercursus zijn geschikt om een van onze ambities, het bieden van gelegenheden tot persoonlijke ontmoeting, waar te maken. Kortere evenementen van een middag of avond met lezingen zijn daar natuurlijk ook zeer geschikt voor. Na de onderbreking door de Coronacrisis zijn we er helaas nog niet aan toe gekomen om nieuwe evenementen te organiseren. Inmiddels staat er wel al een rijtje interessante sprekers in de coulissen te dringen.

Wij zijn op zoek naar accommodaties!

Een belangrijke beperking is het vinden van geschikte en betaalbare (zeg maar, goedkope) accommodaties, bij voorkeur centraal in het land of centraal in grotere regio’s. Vandaar onze oproep: heeft u bruikbare tips voor ruimtes die geschikt zijn voor het organiseren van bijeenkomsten met zo’n 50 personen, bij voorkeur met horecafaciliteiten en niet alleen in de Randstad, maar bijvoorbeeld ook in het Oosten, Noorden en Zuiden van het land, laat het ons weten. We zien uw tips graag op: ger@mises.nl. Op de (te vernieuwen) webstek en in volgende nieuwsbrieven zullen we u op de hoogte houden van de stand van zaken van deze projecten, voornemens en ambities. Daarbij zal uiteraard ook duidelijk gemaakt worden hoe u een bijdrage kunt leveren aan de realisatie van de projecten, bijvoorbeeld met een donatie of anderszins. Mocht u door de aankondigingen en voornemens voor de nieuwe jaren nu al enthousiast zijn geworden, en er tussen oliebollen en champagne, sekt, prosecco of cava nog tijd voor vinden, elke financiële bijdrage is op dit moment uiteraard ook al welkom. U kunt hieronder alle informatie vinden voor een donatie. Wij wensen u een mooi, gezond 2024, in optimale persoonlijke vrijheid te genieten!

Bestuur en medewerkers van het Mises Instituut Nederland

Informatie donatie:

Doneren

Wij zijn voor onze activiteiten afhankelijk van donaties. Het Mises Instituut verzoekt en accepteert geen subsidies van de overheid.

1) Bank

ABN-AMRO: rekeningnummer NL95ABNA0614992915

Mises Instituut te Amsterdam

BIC: ABNANL2A

2) Naam

Stichting LvMI Nederland

3) RSIN

852119410

Photo by Zuza Gałczyńska on Unsplash