€750 Miljard Euro moet het vangnet bevatten. Dat geld wordt uiteindelijk opgebracht door onteigening van de burgers in de vorm van negatieve rente op spaargeld en prijsinflatie in het handelsverkeer.
Onderstaand is het interview met Professor Guido Hülsmann over de gevolgen van de Corona-maatregelen dat verscheen op Die Freie Welt op 22 April 2020.
Freie Welt (FW): Volgend op de Corona-crisis is het economische leven in veel staten ernstig beperkt. Hoelang kunnen mensen in een economie dit volhouden?
Guido Hülsmann (GH): Zolang de voorraad strekt, bijvoorbeeld zolang men het zich kan veroorloven op reeds gespaard vermogen te leven. Er is in dit opzicht geen verschil tussen een gezin en de gehele economie.
FW: De Bundesregering heeft een vangnet van ongeveer €750 Miljard Euro goedgekeurd om de economie te stabiliseren en ondernemers van faillissement te redden. Kunnen zulke maatregelen de economisch neergang dempen?
GH: Nee. Zulke maatregelen hebben twee zeer verschillende effecten die alleen voor de korte termijn de schijn van een verzachtende werking wekken. Aan de ene kant wordt inkomen en vermogen massaal herverdeeld en anderzijds wordt de toekomst op het altaar van de zorgen van vandaag geofferd. Laat me dat iets duidelijk beschrijven.
Enerzijds genereert het vangnet van de federale overheid extra afdrachten dat wil zeggen inkomsten van €750 miljard. Waar komt dat geld vandaan? Globaal komen er drie bronnen in aanmerking; belastingen, staatsschuld en de geldpers. In alle drie de gevallen is het in ieder geval niet de staat, die het geld uit het niets tevoorschijn tovert, maar de burger van wie deze bedragen in de een of andere vorm worden weggehaald. De belastingen kunnen nu eenmaal niet al te sterk verhoogd worden, dus zal de onteigening verlopen zoals het in het verleden ook gebeurde, door middel van geldontwaarding. Rentes zullen nog verder dalen. Met negatieve rentes wordt sparen belast en de prijsinflatie zal gaan knagen aan wat er dan nog overblijft.
Zoals in het verleden wordt deze herverdeling gerechtvaardigd met het argument dat het anders tot een ineenstorting van de financiële markten zou leiden, die ook de reële economie ernstig zou schaden. Zonder het manna van een vangnet-zouden veel ondernemingen failliet gaan en hun werknemers ontslaan. Leningen zouden niet afgelost kunnen worden, waardoor de kredietmarkt zou instorten en dat zou nog meer bedrijven met zich meeslepen in de ellende. In één woord, het zou tot een neerwaartse spiraal, tot stilstand en massawerkeloosheid leiden. De burgers zouden hoe dan ook gevraagd worden de rekening te betalen. Ofwel via het reddingspakket, ofwel door het feit dat anders de hele economie waarschijnlijk in elkaar zou storten. Al met al zou het dus veel beter zijn om de burgers nu met het vangnet een beetje geld afhandig te maken dan ze aan nog grotere verliezen bloot te stellen.
Dit argument is in zoverre juist dat met deze vangnetten inderdaad een kortstondige economische crisis kan vermeden worden. Precies daardoor ontstaat dan ook de schijn van demping. Waarom alleen de schijn? Omdat dit kortstondige resultaat ten laste komt van de toekomst. Op de korte termijn wordt de neergang getemperd, maar op lange termijn wordt deze versterkt. Want met de €750 Miljard worden nu bedrijven gered die precies niet gedaan hebben wat bedrijven eigenlijk moeten doen. Zij hebben hun ondernemingen immers niet met oog voor de langere termijn met hun eigen geld bekostigd, maar gefinancierd met kortlopende leningen. Juist diegenen wier incompetentie door de crisis zichtbaar wordt, worden nu kunstmatig in leven gehouden. En degenen die terecht hebben afgezien van met krediet gefinancierde avonturen, worden opnieuw geconfronteerd met een greep uit hun kas. Het echte effect van het reddingspakket is dus dat er nog meer geld wordt gestoken in projecten die al op wankele grond staan en door avonturiers worden opgepakt. Het is duidelijk wat dit betekent voor de toekomst.
Dit alles wordt nog versterkt doordat uitgaven van de staat notoir inefficiënt en corrupt zijn. Er is helaas geen aanleiding te hopen dat de mensen die op alle andere fronten falen (onderwijs, gezondheidszorg, luchthavens, woningbouw, landsverdediging, etc.) juist nu ineens smetteloos zullen gaan opereren.
Tot slot nog een zeer fundamentele overweging. Het is verkeerd om kortstondige onaangenaamheden altijd tot last van de toekomst te maken, in het bijzonder met geld van de belastingbetaler. Precies dat doen wij nu al decennialang. Voorheen was dit spelletje tot de financiële en bankwereld beperkt en daardoor viel het alleen insiders op. Sinds 2008 wordt het op grote schaal gespeeld en daardoor dringt het nu ook door tot het bewustzijn van het grote publiek. Het is in ieder geval een zeer dom spel. Enkele spelers die dicht bij het vuur zitten hebben er baat bij, maar voor gewone burgers valt hier op lange termijn niets te winnen.
Het zou vele malen slimmer zijn om deze hele zaak eigenlijk anders aan te vliegen. Er is wat voor te zeggen om een kortstondige economische crisis te riskeren als de economie daardoor geneest en voor de langere termijn op een gezondere basis wordt opgebouwd. Tot voor kort namen Duitsers immers nog het risico om verkouden te worden. Wie geen risico en onaangename zaken wil, zal op lange termijn van beide rijkelijk worden voorzien.
FW: Hoe staat het geldsysteem er voor? Houdt u rekening met het uiteenvallen van de Eurozone of hogere inflatie?
GH: Met een hogere inflatie ja, maar niet met een uit elkaar vallen van de Eurozone. Een toename van de prijsinflatie is niet te vermijden, aangezien de staat en centrale banken alles doen om te vermijden dat de gelduitgaven opdrogen. Omdat zij over de drukpers beschikken zal hen dat waarschijnlijk ook lukken. In dat geval komt het echter onvermijdelijk tot prijsinflatie, omdat ook het aanbod van goederen door de lockdowns afneemt.
De eurozone zal stand houden zolang er geen betere alternatieven zijn voor de nationale regeringen. De Italianen klagen, maar net als de Grieken zullen ze zich afvragen wat voor kredieten ze krijgen als ze de euro bij het grof vuil zetten.
FW: Nadat lange tijd niets over Eurobonds werd gehoord worden nu Corona-bonds geëist. Wat is er over dit idee te zeggen?
GH: Helemaal niets. Ze zullen de kernproblemen van de Eurozone nog vergroten: nog meer schulden, nog grotere kwetsbaarheid, nog grotere onverantwoordelijkheid van de direct politiek en financieel begunstigden. Coronabonds zouden niet alleen, Duitse, maar ook Italiaanse belastingbetalers een slechte dienst bewijzen. Op lange termijn bewijzen ze ook een slechte dienst aan de mensen die in Italië op medische zorg zijn aangewezen. De Italiaanse staat heeft haar financiële problemen en de overbelasting van de staatsziekenhuizen geheel en al aan zichzelf te danken. zelfs nu nog zou ze ruimte kunnen creëren door de private sector in de gezondheidszorg onmiddellijk meer armslag te geven. Precies dat wil ze echter niet doen. Corona-bonds moeten ervoor zorgen dat er niets hoeft te veranderen, zodat er ook niets hoeft te veranderen aan het wanbeheer en de tekorten in de economie. Ze heft het vingertje en klaagt: “Als jullie Duitsers niets voor ons doen, dan sterven bij ons de mensen.” De waarheid is, dat het gebeurt omdat zij zelf niets willen doen wat hun inefficiënte verzorgingsstaat in twijfel zou kunnen trekken. Ze plaatst zich moreel boven de Duitsers en neemt op de koop toe dat Italianen te weinig zorg blijven krijgen, omdat ze niet buiten de welvaartsstaat om verzorgd mogen worden.
FW: Wanneer de “Shutdown” opgeheven wordt, hoelang zal het dan duren voor de economie zich weer hersteld heeft? Is het slechts een tijdelijke trendbreuk of een lange aanhoudende economische crisis?
GH: In principe kan het herstel zeer snel plaats vinden. Mijn zorgen betreffen hoofdzakelijk de interventies van de staat die de huidige moeilijkheden absoluut kunnen verlengen en vergroten. Het klassieke voorbeeld uit de economische geschiedenis is de Grote Depressie van de jaren ’30 in de Verenigde Staten. Toentertijd werd een simpele beurskrach door telkens weer nieuwe en meer rigide interventies ‘verbeterd’ totdat het zich tot een jarenlange economische crisis uitbreidde.
FW: Hoe beoordeelt u de crisisbeheersing in de verschillende landen? Het Verenigd Koninkrijk en Nederland hebben op groepsimmuniteit ingezet, Frankrijk op straatverboden. Welke reactie is volgens u de juiste?
GH: Ik ben geen immunoloog en meet mezelf niet aan dat ik tot de beste oplossing vanuit medisch oogpunt kan geven. Als econoom weet ik echter het volgende: Het is principieel fout de gehele economie in dienst van één enkel doel te stellen en tot één enkele oplossing te verplichten. Economie betekent altijd afwegen tussen verschillende middelen en doelen. Natuurlijk kan behoud van gezondheid momenteel van het allergrootste belang zijn. Echter, zelfs dan is dat niet het enige doel en er zijn altijd meerdere middelen. Vrije concurrentie is essentieel, juist als het gaat om de efficiënte keuze van middelen.Ik bedoel daarmee, dat de landen die het best reageren, de landen zijn die hun burgers en families de grootst mogelijke vrijheid en verantwoordelijkheid laten; en die ook niet meteen de politieke verantwoordelijkheid centraliseren, zoals hier in Frankrijk, maar aan de gemeentelijke instanties en andere lichamen die dicht bij de burger opereren overlaten. Voorbeelden hiervan zijn Zwitserland en Nederland.
FW: Welke landen zullen als verliezer uit de crisis komen en welke als winnaar?
GH: Dat is op dit moment moeilijk te zeggen, aangezien we nog niet aan het einde ervan zijn. De grote onbekende ligt zoals gezegd in het handelen van staten. Frankrijk, Italië en Spanje zie ik in elk geval niet als winnaars, omdat de crisis in deze landen door kringen die dicht bij de staat staan ‘gebruikt’ wordt om hun eigen privileges veilig te stellen en uit te breiden, zeker ook met behulp van Corona-bonds.
