Maarten Berg (1975) schreef het uit twee delen bestaande “Studie over de slechtheid van de staat”. Het eerste deel ,“Vrijheid en dwang” (2016), is politiek-filosofisch van aard en gaat in op de essentie en de verschijningsvormen van de overheid. Gesteld wordt dat de overheid naar haar aard strijdig is met het vrijheidsideaal, ook wanneer deze overheid democratisch gelegitimeerd is. Het tweede deel, “kapitalisme en socialisme” (2018) gaat in op de praktische en economische aspecten van vrijheid en laat zien dat de overheid meer welvaart vernietigt dan creëert. De beide boeken geven een volledig overzicht van de libertarische literatuur. Een onderscheidend kenmerk is dat ze nadrukkelijk gesitueerd zijn in de Nederlandse/Europese context en zich ook laten lezen als een vogelvlucht door de politieke geschiedenis.
In deze lezing wordt het spanningsveld tussen vrijheid en gelijkheid verkend. Veel voorstanders van de overheid menen dat de overheid nodig is voor het realiseren van een ‘gelijke samenleving’ en dat essentiële basisvoorzieningen als gezondheidszorg, onderwijs en een woning niet voor iedereen beschikbaar zouden zijn als de overheid hier niet op toe zou zien. Een prettige, leefbare samenleving is volgens velen belangrijker dan abstracte idealen als vrijheid, noch los van het feit dat het gelijkheidsideaal misschien wel net zo wezenlijk is als het vrijheidsideaal is. Tot slot draagt de staat óók bij aan onze vrijheid, mits we deze conceptualiseren als ‘positieve vrijheid’.
Maarten Berg betoogt dat vrijheid het enige juiste politieke ideaal is en dat ‘positieve vrijheid’ niets met vrijheid in de werkelijke betekenis van het woord te maken heeft. Hij laat zien dat het streven naar vrijheid niets met filosofische luchtfietserij te maken heeft, maar een realistisch alternatief is voor ons huidige overheidsmodel. Hij besteedt speciale aandacht aan de positie van gewone mensen met een gemiddeld of zelfs benedengemiddeld inkomen. Wanneer markten geliberaliseerd worden en mensen moeten betalen voor hun eigen gezondheidszorg, onderwijs en woongenot, zal de welvaart voor vrijwel iedereen spectaculair stijgen.
Woensdag 20 maart, 19u30 (inloop vanaf 19u), Restaurant Seven, Mariaplaats 7, Utrecht. Route en parkeren: https://sevenutrecht.nl/contact/
